Với tầm nhìn trở thành đất nước phát triển có độ mở kinh tế cao, Chính phủ Việt Nam đã đưa ra nhiều động thái tích cực nhằm thúc đẩy lĩnh vực cho vay ngang hàng trở thành kênh cung ứng vốn hiệu quả cho người dân và doanh nghiệp.
Nội dung chính:
Cho vay ngang hàng (Tiếng Anh là Peer to Peer Lending hay P2P Lending) là hoạt động được thiết kế và xây dựng trên nền tảng ứng dụng công nghệ số để kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay (nhà đầu tư) mà không thông qua trung gian tài chính như tổ chức tín dụng hay ngân hàng.
Về bản chất, nền tảng cho vay P2P sẽ ghi nhận yêu cầu của bên vay bằng hệ thống thẩm định và sàng lọc tự động, nếu đạt yêu cầu sẽ được hiển thị để các nhà đầu tư xem xét và quyết định cho vay. Khi đến hạn người vay sẽ tất toán lại toàn bộ gốc và lãi cho nhà đầu tư, nền tảng bên cạnh đó được nhận phí tương ứng.
Hình thức cho vay ngang hàng thực chất đã xuất hiện từ đầu những năm 1700, khi Jonathan Swift – tác giả của cuốn sách nổi tiếng Travels Jonathan, đã cho nhiều người vay với những số tiền nhỏ khác nhau. Và trong suốt thế kỷ 18 – 19, P2P Lending đã trở thành một trong những phương thức tín dụng được sử dụng rộng rãi nhất ở châu Âu.
Tuy nhiên, chỉ đến khi có sự ra đời của nền tảng Zopa tại Anh vào năm 2005, hoạt động cho vay ngang hàng mới thực sự được quy chuẩn và có hành lang pháp lý rõ ràng.
Sau sự kiện đó, hàng loạt Startup công nghệ đã bắt đầu triển khai ứng dụng mô hình P2P Lending nhằm đáp ứng nhu cầu tài chính cấp thiết trong thời kỳ công nghệ số, điển hình là tại Mỹ (với 2 nền tảng đầu tiên là Prosper và Lending Club ra đời vào năm 2006), Trung Quốc (2007), Úc (2012), Ấn Độ (2012), New Zealand (2014), Canada (2015), Việt Nam (2016),…
Xuất hiện tại Việt Nam từ khoảng năm 2016, P2P Lending đã có thời gian chứng tỏ được tính hiệu quả trên thị trường, là một kênh dẫn vốn tốt và cũng là một mô hình đầu tư mới hấp dẫn.
Cụ thể, sau hơn 5 năm hoạt động đã có tới hơn 100 công ty Fintech cung cấp dịch vụ cho vay ngang hàng chính thống với quy mô không ngừng tăng lên. Hơn 10 công ty trong số đó đến từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Singapore,… ngoài ra, đa phần các công ty này có trụ sở hoạt động tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Điều này thể hiện được tầm nhìn của các nước phát triển trong khu vực đối với thị trường Việt Nam, và cũng là sự đón đầu kịp thời của hai thành phố lớn trước làn sóng thay đổi trong cách mạng công nghiệp 4.0.
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước đến năm 2020, tính tổng trên thị trường đã có hơn 4.800.000 số người tham gia đăng ký vay, giải ngân hơn 93.000 tỷ đồng thông qua các nền tảng P2P, nổi bật trong số đó như Tima, Fiin, Huydong, Vaymuon…
Ngoài ra, theo thống kê sơ bộ cho thấy, các công ty cho vay P2P tại Việt Nam chủ yếu cung cấp các khoản vay có:
Về bản chất hoạt động, các công ty P2P Lending sẽ không sử dụng chênh lệch giữa lãi suất huy động vốn và cho vay để làm lợi nhuận như các ngân hàng, mà thay vào đó là phí quản lý từ việc xếp hạng tín dụng, phân loại mức độ rủi ro, đăng ký tài khoản. Vì vậy, lãi suất của nhà đầu tư sẽ tăng lên và lãi suất cũng như chi phí giao dịch của người đi vay sẽ giảm đi nhiều so với mô hình vay ngân hàng truyền thống.
Có thể thấy, trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 đang bùng nổ tại Việt Nam, mô hình cho vay ngang hàng xuất hiện đã giúp các cá nhân/ doanh nghiệp có thêm sự lựa chọn về nguồn vốn huy động, đồng thời nhà đầu tư được đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình, từ đó tạo tiền đề lớn để thúc đẩy tài chính toàn diện cho quốc gia.
>> Các mô hình P2P Lending phổ biến tại Việt Nam
Đối với các cá nhân/ hộ kinh doanh/ doanh nghiệp nhỏ và vừa, mô hình cho vay ngang hàng trở thành kênh huy động vốn hiệu quả nhờ vào việc:
Đối với người chưa tiếp cận được với nguồn tiền cho vay chính thống từ phía các ngân hàng, P2P Lending cũng giải quyết được vấn đề của họ. Có thể do không đủ điều kiện tiêu chuẩn vay vốn hay không có tài sản thế chấp thì đều có thể khắc phục bằng cách vay qua mô hình cho vay ngang hàng.
Đối với thế hệ trẻ, là thế hệ sẵn sàng thích ứng với công nghệ mới, công nghệ hiện đại. Với sự phát triển mạnh mẽ của mô hình vay vốn trực tiếp, trong tương lai, thế hệ trẻ sẽ được giải quyết nhu cầu tài chính cấp bách ngay trên chiếc điện thoại, với chi phí thấp hơn do được quản lý trực tuyến, ít các quy định nghiêm ngặt, cùng mức lãi suất tốt hơn nhiều so với ngân hàng hay công ty dịch vụ tài chính. Mặt khác, với các bạn trẻ có tầm nhìn xa, thì P2P Lending sẽ là kênh đầu tư rất thu hút, mang lại lợi nhuận không tưởng.
Đối với người tiêu dùng, mô hình vay ngang hàng sẽ tạo nên kênh cấp vốn chính thống, lãi suất theo quy định Nhà Nước ban hành, và thực hiện hoàn toàn trong hành lang pháp lý cho phép. Từ đó sẽ giúp đẩy lùi được lực lượng tham gia vay nóng tín dụng và dập tắt nạn “tín dụng đen”.
Mô hình cho vay P2P Lending đã khắc phục được những nhược điểm mà các kênh đầu tư truyền thống khác đang tồn tại, mang đến nhiều lợi ích cho nhà đầu tư:
Ngoài những lợi ích cho bên vay và bên đầu tư, lý do mà P2P Lending có thể phát triển nhanh đến vậy là bởi những lợi ích mà mô hình này tạo ra cho đất nước.
Các nghiên cứu cho thấy, nếu được quản lý tốt, hoạt động cho vay ngang hàng sẽ góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện. Đặc biệt là tại các địa bàn mà hệ thống tài chính chưa phát triển, người dân ở vùng sâu vùng xa sẽ có khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính – ngân hàng với chi phí thấp, ít thủ tục.
Ngoài ra, cho vay P2P có tiềm năng phát triển rất lớn, giúp các hộ kinh doanh và tổ chức (đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ) tiếp cận tài chính và qua đó góp phần quan trọng giúp quốc gia trong nỗ lực tạo đà tăng trưởng cho nền kinh tế.
Mặt khác, dịch vụ P2P Lending nói riêng hay toàn ngành Fintech nói chung đã thu hút rất nhiều công ty khởi nghiệp trong gần một thập kỷ qua. Cơ hội gia tăng việc làm của lĩnh vực này trong tương lai là vô cùng rộng mở và khả quan cả về thu nhập, giá trị tinh thần và kiến thức cho người dân.
Tuy đã có những bước phát triển mạnh mẽ và lợi ích rõ rệt đem lại, nhưng cho đến nay Việt Nam vẫn chưa có một quy định pháp luật cụ thể để tạo lập khuôn khổ quản lý hoạt động cho vay ngang hàng. Từ đó nảy sinh ra một số hệ lụy và rủi ro mà các chủ thể phải đối mặt như:
Chia sẻ về hạn chế của mô hình P2P Lending trên Diễn đàn Doanh nghiệp ngày 08/09/2021, ông Trần Việt Vĩnh – CEO & Founder của CÔNG TY CỔ PHẦN ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH FIIN (Fiin Credit) cho rằng: “Nhiều tổ chức, cá nhân cả từ nước ngoài đã lợi dụng khoảng trống của pháp lý để tranh thủ lũng loạn thị trường trong gần 3 năm nay, họ trá hình dưới vỏ bọc P2P Lending để làm tín dụng đen phi pháp, tạo ra hình ảnh xấu vô tình đã làm ảnh hưởng tiêu cực tới các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực Fintech đang nỗ lực gây dựng và phát triển thị trường. Thậm chí bị đánh đồng cho vay online là tín dụng đen, là cho vay nặng lãi”.
Do vậy, người dân và các doanh nghiệp P2P Lending chân chính đều hy vọng Nhà Nước sẽ ban hành khung pháp lý đầy đủ và chặt chẽ, giúp hoạt động cho vay ngang hàng phát triển và mở rộng một cách toàn diện.
Trung Quốc
Cho vay ngang hàng xuất hiện tại Trung Quốc vào năm 2007, tăng trưởng nhanh và có quy mô lớn nhất trên thế giới.
Số nhà cung cấp dịch vụ cho vay P2P bỗng chốc bùng nổ nhanh chóng, thời điểm lên tới hơn 5.000 công ty và tập trung chủ yếu vào 4 khu vực kinh tế phát triển của Trung Quốc là Quảng Đông, Bắc Kinh, Thượng Hải và Chiết Giang (chiếm 63% thị phần). Cuối năm 2011, số lượng công ty cho vay P2P tăng lên 214 và liên tục tăng trưởng mạnh mẽ, với hơn 6.000 nền tảng được mở (theo Online Lending House). Và tổng khối lượng giao dịch lớn nhất đạt tới xấp xỉ 459 tỷ USD.
Mạnh mẽ là vậy, nhưng trước năm 2016, do không có cơ chế kiểm soát chặt chẽ từ chính phủ Trung Quốc dẫn đến nhiều hiện tượng biến tướng khó kiểm soát. Được biết, trong khoảng 6.000 công ty được hình thành, thì có trên 2.000 công ty hoạt động theo mô hình xác sống (ponzi) với nhiều dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tiền của cả người cho vay lẫn người đi vay. Cũng bởi hệ lụy tiêu cực này, đã khiến nhiều công ty phải đóng cửa.
Cho tới năm 2018, Chính phủ tăng cường các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, cấm mở thêm các website cho vay trực tuyến, điều chỉnh hoạt động kinh doanh, hình phạt với các công ty cho vay ngang hàng có hành vi lừa đảo, khiến hàng loạt công ty đóng cửa, phá sản.
Tính đến tháng 2/2018, chỉ còn chưa tới 2.000 công ty tồn tại trong lĩnh vực này, và cho đến hiện tại đã không còn nền tảng nào hoạt động.
Mặt tích cực ở thị trường Trung Quốc là rất nhiều người nhận thấy được lợi ích của mô hình cho vay ngang hàng, từ đó lựa chọn đầu tư cũng như sử dụng. Tuy nhiên, do Chính phủ chưa ban bố hành lang pháp lý kịp thời và cụ thể, dẫn đến việc kiểm soát chậm trễ, kéo theo sự lụi tàn của mô hình này. Đây cũng chính là một bài học lớn cho các nước trên thế giới nói chung, và Việt Nam nói riêng.
Mỹ
Tại Mỹ, mô hình cho vay ngang hàng xuất hiện với hai nền tảng đầu tiên là Prosper (2006) và Lending Club (2007). Tới nay, quy mô thị trường này tại Mỹ đã phát triển đáng kể, đặc biệt trong giai đoạn 2017 – 2019.
Do thị trường P2P Lending ở Mỹ phát triển với tốc độ nhanh, có sự liên kết chéo giữa nhà cung cấp dịch vụ P2P Lending và ngân hàng cho vay, nên từ cuối năm 2015, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) quyết định áp dụng các quy tắc quản lý với hoạt động huy động và tài trợ vốn cộng đồng cho hoạt động P2P Lending. Tại Mỹ, quản lý P2P Lending tập trung vào 4 mục chính:
Malaysia
Năm 2016, Ủy ban Chứng khoán Quốc gia Malaysia (SC) ban hành các quy định và đưa Malaysia trở thành quốc gia ASEAN đầu tiên luật hóa mô hình cho vay ngang hàng. Theo quy định các công ty P2P Lending phải được SC chấp thuận mới có thể hoạt động, và chỉ được phép phục vụ đối tượng doanh nghiệp, không dành cho các cá nhân có mục đích tài chính cá nhân. Nguyên nhân là do tỷ lệ nợ của các hộ gia đình tại Malaysia đang ở mức cao, lên đến 84,6% trên tổng thu nhập.
Ở Malaysia, không quy định giới hạn số tiền mà doanh nghiệp có thể huy động qua hình thức cho vay ngang hàng. Tuy nhiên doanh nghiệp chỉ có thể được giải ngân khi huy động được trên 80% số vốn họ mong muốn. Đối với nhà đầu tư, SC khuyến cáo số tiền đầu tư nên ở mức tối đa 50.000 ringgit (khoảng hơn 200 triệu VNĐ) để hạn chế rủi ro.
Indonesia
Mô hình cho vay ngang hàng xuất hiện ở Indonesia từ năm 2016, với công ty Investree, Modalku, Koin Works, Amathar, Mekar và Crowdo. Đến tháng 6/2018, có 64 công ty đăng kí hoạt động với Cơ quan Dịch vụ tài chính Indonesia (OJK).
Một yêu cầu khác là các nhà cung cấp dịch vụ P2P Lending phải là thành viên của Hiệp hội Fintech Indonesia (AFPI), tổ chức bảo trợ đại diện cho ngành và phải tuân thủ quy tắc đạo đức của tổ chức và các cam kết liên quan, nhằm tạo sự phối hợp hiệu quả. Khi OJK soạn thảo quy tắc chi phối ngành công nghiệp Fintech, thì OJK cũng yêu cầu dữ liệu đầu vào từ BI. Đối với các vấn đề về công nghệ, OJK phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông. Đối với các vấn đề liên quan đến kinh doanh, OJK phối hợp với BI, Bộ Tài chính và Bộ Hợp tác Kinh tế. Sự phối hợp này sẽ giúp cho việc quản lý hoạt động P2P Lending ở Indonesia hiệu quả hơn.
Chính phủ Việt Nam luôn khuyến khích đổi mới, sáng tạo từ những cải tiến của công nghệ số hóa, tuy nhiên phải đồng thời đảm bảo được quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia, giữ vững ổn định an ninh trật tự xã hội. Từ đó, theo Quyết định 999/QĐ-TTg ngày 12/8/2019, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Đề án Thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ“. Qua đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) được giao nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng cơ chế thí điểm về quản lý hoạt động cho vay ngang hàng.
Nhận thức được tầm quan trọng của chuyển đổi số trong phát triển kinh tế cũng như ngành Ngân hàng, Thống đốc NHNN ký Quyết định 810/QĐ-NHNN ngày 11/5/2021 phê duyệt “Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Thể hiện định hướng trong việc phát triển các dịch vụ tài chính số như: chỉ tiêu về tỷ lệ quyết định giải ngân, cho vay của Ngân hàng Thương mại (NHTM)/ Công ty tài chính đối với các khoản vay nhỏ lẻ, vay tiêu dùng của KH cá nhân được thực hiện theo hướng số hóa – tự động, đến năm 2025 đạt tối thiểu 50% và đến năm 2030 đạt tối thiểu 70%.
Đây là cột mốc đánh dấu rõ ràng nhất về kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng, có ý nghĩa quan trọng giúp xác định rõ định hướng, kế hoạch triển khai của toàn ngành trong xu thế chuyển đổi số.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) mới đây đã công bố lấy ý kiến về Dự thảo Nghị định quy định Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng, và cho vay ngang hàng là một trong những lĩnh vực được phép thử nghiệm.
Dự thảo Nghị định cũng nêu rõ các công ty P2P Lending trong quá trình tham gia Cơ chế thử nghiệm không được thực hiện các hành vi như:
Song song với đó, các giải pháp Fintech nói chung và Cho vay ngang hàng nói riêng khi tham gia cơ chế thử nghiệm phải đáp ứng các tiêu chí:
Thời gian tham gia thử nghiệm của các doanh nghiệp là 1-2 năm. Sau đó, các công ty Fintech sẽ được cấp chứng nhận hoàn thành thử nghiệm (tốt nghiệp) hoặc phải gia hạn thử nghiệm, thậm chí dừng thử nghiệm.
Xu thế phát triển P2P Lending được đánh giá là rất tiềm năng tại Việt Nam. Song song với sự phát triển này, cần khuyến khích hoạt động P2P Lending an toàn, trở thành kênh cung ứng vốn hiệu quả cho khách hàng nói chung, doanh nghiệp nhỏ và vừa nói riêng. Những định hướng được coi là cốt lõi để đạt được ổn định hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam:
Chính phủ đã và đang tạo điều kiện phát triển lĩnh vực Fintech, đồng thời “cởi bỏ” những định kiến về mô hình cho vay ngang hàng. Kết hợp quan điểm luôn lấy khách hàng làm trọng tâm và không ngừng đồng hành cùng Chính Phủ, các Cơ Quan Ban ngành đẩy lùi tín dụng đen, Fiin Credit là 1 hệ thống tài chính số toàn diện với đủ 3 tiêu chí: An toàn – Minh bạch – Nhanh chóng.
Qua gần 5 năm hoạt động, Fiin Credit luôn được mời phát biểu những nội dung quan trọng trên VTV1, VTC1, VTV4,… và các mặt báo chính thống lớn, các sự kiện Doanh nghiệp lớn.
Công Ty Cổ Phần Đổi Mới Công Nghệ Tài Chính Fiin là đơn vị tiên phong hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực tài chính số, hoạt động dưới tên thương hiệu Fiin Credit bắt đầu từ tháng 3/2018. Tuy là một công ty non trẻ, nhưng Fiin Credit đã mang đến những thành tựu đáng nể như Doanh nhân vàng 2019, Top 10 Thương hiệu nổi tiếng hàng đầu (2019-2020) và Top 10 Thương hiệu uy tín – sản phẩm chất lượng – dịch vụ tin dùng 2020.
FIIN CREDIT cung cấp đa dạng các dịch vụ, sản phẩm công nghệ thông qua AI và Big Data, nổi bật có thể kể đến như:
Với mục tiêu không ngừng phát triển và đổi mới, Fiin luôn cam kết cung ứng dịch vụ Tài chính số nói chung và Cho vay ngang hàng nói riêng một cách an toàn thuận tiện, bình đẳng và hiệu quả nhất cho người tiêu dùng Việt.
Lời kết,
Trong tương lai, hoạt động cho vay ngang hàng được trông đợi sẽ giúp phát triển tài chính nước nhà một cách toàn diện, đi đầu trong xu hướng tài chính và là bước đột phá của nền kinh tế, mang lại lợi ích lớn cho người dân, đẩy lùi nạn tín dụng đen.
——————————-
? Với 5 năm hoạt động, hiện nay ???? ?????? đã liên tiếp 2 năm (2019 – 2020) nhận giải thưởng “Top 10 Thương hiệu uy tín hàng đầu”.
? Để trở thành thành viên của cộng đồng 1 triệu người tin dùng ???? ??????, đăng ký ngay tại website: https://mobile.fiin.vn
?? Hãy Like và Theo dõi Fanpage và Youtube ???? ?????? để được cập nhật tin tức mới nhất về Tài chính số.
#đầu_tư #Fiin #Fintech #Fiin_Credit #vay_tiền #vay_online #Ứng_tiền_tiêu_dùng #vay_ưu_đãi #Cho_vay #Cho_vay_online #Đầu_tư_online
? TẢI NGAY trên Android: http://bit.ly/2IHNdxo
? Youtube: https://bit.ly/2QTxwaf
? Website: https://fiin.vn/
? Instagram: https://www.instagram.com/fiincreditvn/
? Tiktok: https://www.tiktok.com/@fiincredit
☎ Hotline: 1900 633602
???? ?????? – 1 Hệ thống Tài chính số toàn diện cung cấp giải pháp tài chính số an toàn, minh bạch, và tối ưu cho người dùng bao gồm các dịch vụ chính như: Vay tiền, Đầu tư, ứng tiền tiêu dùng (mua trước-trả sau), ứng tiền tiêu dùng trả góp, cùng nhiều dịch vụ tiện ích khác…